Waarom de inflatie niet het hele verhaal vertelt

Markten, economen en beleidsmakers maken zich al maanden zorgen over de inflatie. Zij zijn bezorgd dat de biljoenen dollars die worden uitgegeven aan recente en toekomstige stimuleringsprogramma’s van de overheid de economie kunnen oververhitten en de prijzen kunnen doen stijgen.

Op 12 mei 2021 leken de zorgen te zijn bevestigd toen de consumentenprijsindex van april een seizoens-gecorrigeerde 0,8% omhoog schoot. Dit was de grootste sprong sinds 2008. De inflatie op jaarbasis van 4,2% is het dubbele van wat de Federal Reserve als doelstelling heeft gesteld.

Moeten consumenten zich zorgen maken? Richard S. Warr is professor financiën aan de North Carolina State University. Hij sprak: ‘’als financieel expert denk ik dat het antwoord op deze vraag ligt in een nadere blik op waar rekening mee wordt gehouden bij de belangrijkste manier waarop de VS inflatie meet.’’

Wat is inflatie?

Inflatie wordt gedefinieerd als de verandering van de prijs van alles. Of het nu gaat om een rib-eye steak, een reep Ivoorzeep, een oogonderzoek of een tank gas.

In de VS is de meest gebruikte maatstaf voor inflatie gebaseerd op de consumentenprijsindex. Simpel gezegd: de index is de gemiddelde prijs van een mand met goederen en diensten die huishoudens meestal kopen. Het wordt vaak gebruikt om loonsverhoging te bepalen of om uitkering voor gepensioneerden aan te passen. De jaar-op-jaar verandering is wat we het inflatiepercentage noemen.

Omdat dit een gemiddelde is in een reeks categorieën maskeert het hoofdnummer veel belangrijke details en grote schommelingen van maand tot maand in verschillende goederen en diensten. Zo sprongen de tarieven van luchtvaartmaatschappijen in april met seizoensgebonden 10% (deels herstellend van hun pandemie) terwijl stabiele vis en zeevruchten met 3,5% daalden.

Met name de voedsel- en energieprijzen kunnen zeer volatiel zijn. Daarom richten beleidsmakers zich vaak op wat bekend staat als ‘’kerninflatie’’, wat deze cijfers uitsluit.

Een gematigde inflatie wordt over het algemeen beschouwd als een teken van een gezonde economie, omdat naarmate de economie groeit natuurlijk de vraag naar spullen toeneemt. Deze toename van de vraag duwt de prijzen een beetje hoger omdat leveranciers proberen meer van de dingen te creëren die consumenten en bedrijven willen kopen. Werknemers profiteren omdat deze economische groei een toename van de vraag naar arbeid stimuleert. Als gevolg daarvan stijgen de lonen meestal. Dit suggereert ook het laatste banenrapport.

Werknemers met hogere lonen kunnen dan meer spullen kopen als onderdeel van een ‘’deugdzame’’ cyclus die de economie zoemt. Inflatie veroorzaakt dit niet echt allemaal. Het is slechts symptoom van ene gezonde en groeiende economie.

Maar wanneer de inflatie te hoog (of te laag) is dan kan een ‘’vicieuze’’ cyclus zijn plaats innemen. Als de inflatie niet wordt gecontroleerd dan kan deze stijgen, waardoor de economie waarschijnlijk snel zal vertragen en de werkloosheid zal toenemen. De combinatie van stijgende inflatie en werkloosheid wordt ‘’stagflatie’’ genoemd en wordt gevreesd door economen, centrale bankiers en vrijwel iedereen.

Het is wat ervoor kan zorgen dat een economische hausse plotseling ommekeer wordt, zoals Amerikanen eind jaren ’70 zagen. De Fed slaagde er pas in de inflatie tot het normale niveau te verlagen nadat de korte rente in 1979 tot een recordhoogte van 20% was gestegen.

Cryptocurrency als inflatieafdekking

De vrees voor een stijgende inflatie kwam woensdag tot een hoogtepunt toen de belangrijkste gegevens aanzienlijk hoger uitkwamen dan economen hadden verwacht. De Bitcoin, door enkele van zijn grootste aanhangers aangeprezen als een inflatieafdekking (omdat het een eindig aanbod heeft) steeg niet als reactie. Het zakte in plaats daarvan rond de 7% op de dag. De Amerikaanse dollar daarentegen reageerde wel sterk.

De dag dat de inflatieangst een kookpunt bereikte, zou de tijd van de Bitcoin zijn geweest om te schitteren als de afdekking tegen inflatie. Het zal zijn voordeel kunnen bewijzen tegenover het gedevalueerde en door de overheid gesteunde geld. Met zijn vaste aanbod van 21 miljoen Bitcoins is deze cryptocurrency bedoeld om te beschermen tegen het roekeloze beleid van de Centrale Bank en helikoptergeld dat door overheden wordt gedistribueerd tijdens de pandemie.

Maar omdat de inflatiezorgen zijn opgebouwd in de weken die leidden tot het crescendo van woensdag kon de Bitcoin niet voorbij nieuwe records breken. Het is de afgelopen maand met 24% gedaald en de tweet van Elon Musk over de milieu-impact na de inflatieafdruk hielp niet.

’s Werelds populairste cryptocurrency is misschien niet de hedge die het beweert te zijn. De munt is alsnog gevoelig voor van alles. Zoals we zagen wordt de koers beïnvloed door de lokale beperkingen van de Bitcoin mining maar ook door de nieuwste tweets van Elon Musk. Als deze factoren lalten zien dat de munt echt door marktdeelnemers wordt behandeld als een risico activum en een voertuig voor speculatie.